Wózek widłowy może poruszać się na oponach pneumatycznych, na oponach superelastycznych (pełnych) lub specjalnych opaskach na felgi. Ich wybór powinien być w pierwszym rzędzie podyktowany rodzajem podłoża, na którym będzie pracował wózek. Nie bez znaczenia jest też koszt zakupu i trwałość ogumienia. Jakie kryteria wyboru zastosować przy zakupie nowego ogumienia i jak ocenić stan zużycia opon?
Wśród dostępnych na rynku modeli występują opony do wózków widłowych, które nadają się do uniwersalnych zastosowań, ale też odmiany wąsko specjalizowane. O podstawowych kryteriach wyboru mówi przedstawiciel sprzedawcy wózków widłowych Niko Alex z Warszawy: – Opony pneumatyczne są jedyną opcją w przypadku ciężkich wózków widłowych, które pracują na otwartej przestrzeni, w trudnym terenie. Jednak można je też stosować z powodzeniem w zadaszonych halach magazynowych i produkcyjnych. Natomiast opony pełne (superelastyczne), w tym szczególnie opaski na felgi nadają się wyłącznie na gładkie, utwardzone podłoże.
Jakie są największe zalety opon pneumatycznych?
Dwie największe zalety opon pneumatycznych to relatywnie niska cena oraz uniwersalność zastosowań. Są powszechnie wykorzystywane we wszystkich typach wózków widłowych. Doskonale radzą sobie nie tylko na utwardzonych podłożach, ale też na piasku, w błocie, a nawet na śniegu. Z wymienionych powodów są nie do zastąpienia w maszynach terenowych, w tym przede wszystkim w ciężkich wózkach widłowych heavy truck. Ze względu na atrakcyjną cenę są też chętnie wybierane przez posiadaczy wózków pracujących w zadaszonych halach. Mogą z nich korzystać również wózki wysokiego składu (reach truck).
Niebagatelną zaletą opon pneumatycznych jest możliwość rozwijania znacznych prędkości. Jest to możliwe nawet wtedy, gdy podłoże nie jest idealnie równe i gładkie: opona pneumatyczna ma dużą elastyczność miejscową, dzięki czemu wózek zachowuje stabilność nawet na trudnych nawierzchniach oraz przy najeżdżaniu na drobne przeszkody terenowe (kamienie, progi, niskie krawężniki).
Ogumienie pneumatyczne do wózków widłowych występuje w dwóch podstawowych typach: opony radialne i opony diagonalne. Różnica pomiędzy nimi wynika z rodzaju zastosowanego wzmocnienia. Opony radialne posiadają stalowy kord i stalowe opaski: czoło opony jest sztywne, a boki elastyczne, dzięki czemu opona zapewnia bardzo dobrą amortyzację. Sztywna konstrukcja przekłada się na podwyższoną odporność na ścieranie bieżnika. Z kolej opony diagonalne są wzmacniane kordem tekstylnym. Powszechnie uważane są za bardzo stabilne i odporne na uszkodzenia mechaniczne (rozerwania, wybrzuszenia). Dzięki temu często montowane są w wózkach wysokiego składu. O popularności tego typu ogumienia zdecydowała też bardzo korzystna cena – niższa nie tylko od ogumienia superelastycznego, ale też od opon pneumatycznych radialnych.
Największą wadą opon pneumatycznych jest niska odporność na przebijanie. Kawałki drutu, gwoździe, wkręty czy wystające z posadzki elementy zbrojenia mogą stosunkowo łatwo przebić lub nawet rozerwać oponę. W przypadku opon pneumatycznych konieczna jest też regularna kontrola ciśnienia powietrza: opony napompowany zbyt mocno lub za mało ulegają szybszemu zużyciu i tracą dobre właściwości trakcyjne.
Kiedy i w jakich wózkach jezdniowych zastosować ogumienie pełne?
Opony pełne są droższe od pneumatycznych, lecz jednocześnie znacznie trwalsze. Opony superelastyczne są niewrażliwe na ostre przedmioty: wystarczy usunąć gwóźdź wbity w oponę pełną i bez żadnych dodatkowych zabiegów można dalej użytkować wózek. Zazwyczaj opona pełna ma znacznie dłuższy czas eksploatacji niż jej odpowiednik pneumatyczny. Jednak nie we wszystkich wózkach widłowych można zastosować ogumienie pełne.
Opony superelastyczne najlepiej sprawdzają się w wózkach widłowych, które pracują na podłożach utwardzonych i równych. Wynika to z dość niskich możliwości amortyzacji: użycie opon pełnych na nierównych nawierzchniach mogłoby zagrażać stabilności wózka. Dotyczy to szczególnie opasek na felgi. Ze względu na specyficzną budowę (warstwa gumy wulkanizowana na stalowej taśmie) mają znacznie mniejsze właściwości amortyzacyjne od innych rodzajów ogumienia. W zamian oferują bardzo stabilne, pewne podparcie. Można je wykorzystywać przy transporcie szczególnie ciężkich ładunków.
Zarówno opony superelastyczne, jak i opaski występują w wersji całkowicie gładkiej oraz z różnej wysokości bieżnikiem. Modele pozbawione bieżnika przeznaczone są do stosowania na idealnie równych i czystych nawierzchniach: ich właściwości amortyzacyjne i przyczepność jest siłą rzeczy niższa od ogumienia posiadającego bieżnik.
Warto też wspomnieć o tym, że opony superelastyczne, w przeciwieństwie do pneumatycznych, wymagają do zakładania specjalnej prasy. Oznacza to, że wymiany ogumienia możemy dokonać tylko w specjalistycznym serwisie wózków widłowych. Jeżeli natomiast chcemy zastosować opaski, musimy liczyć się z koniecznością wymiany felg: felgi do opon pneumatycznych i superelastycznych nie nadają się do założenia opasek.
Specjalistyczne opony do wózków widłowych
Wózki widłowe pracują często w tzw. strefach czystych fabryk farmaceutycznych, w przemyśle elektronicznym, spożywczym kosmetycznym i wielu innych miejscach o podwyższonych standardach higienicznych. Jest też duże zapotrzebowanie na pracę wózków widłowych w strefach zagrożonych wybuchem. Trzecim obszarem „specjalnym” są place zewnętrzne w okresie zimowym, gdy wymagana jest podwyższona przyczepność. We wszystkich wymienionych sytuacjach należy zastosować specjalne ogumienie:
- opony non marking (NM) – to opony, które przy manewrach, gdy występuje silne tarcie o podłoże, nie pozostawiają śladów nawet na jasnych i gładkich posadzkach – ogumienie NM łatwo poznać po kolorze, zazwyczaj białym, szarym lub zielonym (zdarzają się też czarne opony NM),
- opony elcon – to opony przewodzące prąd, dzięki czemu uniemożliwiają gromadzenie ładunków statycznych, które mogłyby spowodować przeskok iskry elektrycznej i wybuch substancji łatwopalnych – stosowane są w specjalnych wózkach przeciwwybuchowych, które posiadają liczne zabezpieczenia przeciwiskrowe,
- opony z kolcami i w łańcuchach – wózki pracujące na zewnątrz w okresie zimowym (również wykorzystywane do odśnieżania placów magazynowych) lub w zadaszonych, lecz nieogrzewanych halach należy zabezpieczyć przed poślizgami na mokrej lub zaśnieżonej nawierzchni: na opony pneumatyczne można założyć łańcuchy, natomiast w przypadku opon superelastycznych dobrym rozwiązaniem są wkręcane kolce (po sezonie można je usunąć bez szkody dla opony).
Jak określić poziom zużycia ogumienia?
Jeżeli chcemy kupić używane opony do wózka widłowego lub wyceniamy używane wózki widłowe, powinniśmy zwrócić uwagę na stan opon. Wymiana ogumienia jest sporym wydatkiem, więc przed zakupem należy starannie ocenić poziom zużycia ogumienia. Powinniśmy zwrócić uwagę na następujące znaczniki:
- znacznik 60J – oznaczenie stosowane jest na oponach superelastycznych: sprawdzamy odległość znacznika od czoła opony – jeżeli znacznik znajduje się na krawędzi lub został zatarty, opona powinna zostać natychmiast wymieniona,
- TWI (Tread Wear Index) lub pomiar bieżnika – na niektórych oponach pneumatycznych można znaleźć oznaczenie TWI lub niewielki trójkąt (w środkowym rowku opony): opona nie nadaje się do dalszej eksploatacji, jeżeli bieżnik jest na tym samym poziomie, co znacznik – najpewniejszym sposobem oceny opony z bieżnikiem jest pomiar wysokości bieżnika: nie może być niższy niż 1,6 mm.
Przy ocenie jakości opon należy zwrócić uwagę nie tylko na wysokość bieżnika, ale też na jego miejscowe ubytki, widoczne druty lub kort. W przypadku opon pneumatycznych mogą występować deformacje i miejscowe wybrzuszenia. Starty poniżej normy bieżnik opony pneumatycznej oznacza konieczność jej wymiany. Natomiast w przypadku opony superelastycznej (pełnej) można zastosować zabieg pogłębiania bieżnika. Polega on na nacięciu opony i odtworzeniu rowkowania. Oczywiście tego typu renowacja jest możliwa pod warunkiem, że zużycie opony nie przekroczyło poziomu znacznika 60J.
