Zarządzanie ryzykiem walutowym staje się koniecznością dla coraz większej liczby polskich przedsiębiorstw. Odkąd nasz kraj znalazł się w UE, zniesiono opłaty celne i kontyngenty ilościowe, uproszczono procedury; w związku z tym zainteresowanie rynkami zagranicznymi – zarówno jeśli chodzi o eksport, jak i import towarów – znacznie wrosło. Przedsiębiorca, który dopiero planuje wejść na unijne rynki, pierwsze zetknięcie się z ryzykiem walutowym ma dopiero przed sobą: by opracować najlepszą strategię warto dowiedzieć się, jakie są sposoby na zarządzania ryzykiem walutowym w firmie.
Czym jest ryzyko walutowe?
Każda firma prowadząca działalność na rynkach zagranicznych, czyli przeprowadzająca przynajmniej część transakcji w obcych walutach, musi liczyć się z wystąpieniem ryzyka walutowego. Ryzyko to wynika bezpośrednio z tego, że nie można z całkowitą pewnością przewidzieć, jakie nastąpią zmiany w kursach walut. Kurs może okazać się bardzo dynamiczny, co w konsekwencji może przynieść nie tylko zyski – ale i ogromne straty. Kadra zarządzająca, by uniknąć poważnego zmniejszenia zysków przedsiębiorstwa, powinna opracować dobrą strategię zarządzania kryzysem walutowym lub powierzyć to zadanie specjalistom.
Ryzyko walutowe jest niebezpieczne dla firmy. Wyróżnia się:
- ryzyko przeliczeniowe,
- ryzyko ekonomiczne,
- ryzyko transakcyjne.
Jak tłumaczy pracownik wrocławskiego Kantoru CENT, ryzyko transakcyjne jest wyjątkowo niekorzystne dla przedsiębiorstw, w których zagraniczne obroty handlowe stanowią największą część ogólnego obrotu – czyli dla tych, których działalność opiera się na imporcie i/lub eksporcie na rynki zagraniczne. Jest skutkiem różnicy w kursach walut między dniem podpisania kontraktu a tym, w którym finalizuje się transakcję.
Od czego zależy wybór strategii zarządzania ryzykiem walutowym?
Nie ma jednej, uniwersalnej strategii zarządzania ryzykiem walutowym, która może być wprowadzona w każdej firmie. Jej precyzyjne opracowanie jest bardzo istotne: pozwoli to zabezpieczyć płatności walutowe przed niekorzystnymi zmianami kursów przy jednoczesnym zyskiwaniu na dodatnich różnicach kursowych. Wybór właściwej strategii zależy od kilku czynników, do których zalicza się m.in.:
- nastawienie właścicieli do ryzyka walutowego i kwalifikacje kadry zarządzającej,
- specyfika zagranicznych przepływów handlowych, czyli ich powtarzalność (regularność lub nieregularność), terminy płatności, wielkości transakcji, kierunek przepływu towarów (import czy eksport),
- udział zagranicznego obrotu handlowego względem całości obrotu,
- moc wpływu zmiany kursów na wyniki finansowe firmy,
- możliwość wykorzystania instrumentów zabezpieczających: wewnętrznych i/lub zewnętrznych.
Sposoby na zarządzanie ryzykiem walutowym
Aby skutecznie zarządzać ryzykiem walutowym w firmie, trzeba przede wszystkim systematycznie szacować jego poziom i sprawnie reagować na potencjalne zmiany kursów walut. Opracowanie strategii należy zacząć od identyfikacji źródeł ryzyka walutowego – to złożony proces, którego celem jest ocena źródeł ryzyka: ekonomicznego, transakcyjnego i przeliczeniowego.
Punktem wyjścia do stworzenia planu zarządzania ryzykiem jest oszacowanie potencjalnego poziomu ryzyka walutowego i dokonanie prognozy kursów walut z udziałem, których przedsiębiorstwo dokonuje transakcji – mowa o prognozie zarówno krótko- jak i długoterminowej. Na tej podstawie ustala się, jak wysoki poziom zabezpieczenia musi być wdrożony w przedsiębiorstwie. Trzeba jednak pamiętać o tym, że prognozowanie kursów to jedynie jedno z wielu narzędzi pomocnych w uniknięciu strat, a nie gwarancja skutecznego zarządzania ryzykiem. Ponadto dobrze jest co pewien czas przeprowadzać ewaluację wypracowanego schematu.