Wbrew pozorom mleko surowe nie jest zdrowsze od mleka, które znajdziemy na sklepowych półkach. Może bowiem zawierać groźne dla zdrowia mikroorganizmy. Właśnie z tego względu mleko poddaje się licznym procesom technologicznym, które eliminują zagrożenie. W sklepach znajdziemy wiele rodzajów mleka – jak rozpoznać, które jest dobre? Czytając skład i etykietę.
Mleko budzi wiele kontrowersji. Jednak specjaliści od lat są zgodni, że powinniśmy włączyć je do codziennej diety – jest bowiem nie tylko smaczne, ale również pełne witamin i minerałów. A przede wszystkim wapnia, niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania układu kostnego. Do tego zawiera sporo białka i innych substancji odżywczych.
Rodzaje mleka: pasteryzowane i UHT
Mleko, które znajdziemy w sklepie posiada różne oznaczenia. Mleko świeże, pasteryzowane, UHT… Jaka jest różnica pomiędzy tymi oznaczeniami? W plastikowych butelkach zazwyczaj znajdziemy mleko poddane procesowi pasteryzacji. Ze względu na krótki czas przydatności do spożycia po otwarciu nazywane jest mlekiem świeżym. W tym przypadku napój zostaje poddany pasteryzacji, czyli krótkiemu podgrzewaniu w temperaturze około 90 stopni Celsjusza, dzięki czemu zabijane są bakterie. Jednak mleko tego typu nadaje się do spożycia dopiero po przegotowaniu. Zamknięte można przechowywać przez około dwa tygodnie, po otwarciu należy je spożyć w ciągu zazwyczaj w ciągu 2-3 dni.
Kartony wypełnione są zazwyczaj mlekiem UHT. Jest to proces, podczas którego podgrzewa się mleko do bardzo wysokiej temperatury około 135 stopni Celsjusza, na krótki czas, zaledwie około kilku sekund. Tego typu napój może być przechowywany w zamknięciu nawet przez kilka miesięcy, choć po otwarciu należy spożyć go w ciągu 24-48 godzin. Jeśli mleko po otwarciu zmieni swój zapach na kwaśny oznacza to, że się zepsuło i należy je wyrzucić. Mleka UHT nie trzeba podgrzewać, jest od razu gotowe do spożycia. Tak wysoka temperatura pasteryzacji zabija wszelkie drobnoustroje, które mogą być groźne dla zdrowia człowieka.
A mleko skondensowane i w proszku?
Oprócz tradycyjnego mlecznego napoju na półkach sklepowych znajdziemy również inne rodzaje mleka, między innymi mleko skondensowane i w proszku. W obydwu przypadkach mleka tego typu powstają przez odparowanie wody. Mleko skondensowane jest zagęszczone, a podczas procesu kondensacji cukier mleczny ulega karmelizacji – w związku z czym mleko ma lekko brązową barwę i słodszy smak. Takie mleko jest również często dodatkowo dosładzane, dlatego osoby zwracające uwagę na to, co jedzą powinny go unikać.
Mleko w proszku również powstaje w wyniku odparowania wody, jednak kolejnym procesem, który umożliwia jego powstanie jest suszenie. Wartości odżywcze takiego mleka są porównywalne z mlekiem UHT. Istnieje również mleko w proszku instant, które można rozpuszczać w wodzie.
Mleko tłuste, chude…
Na etykiecie opakowania z mlekiem znajdziemy również inne informacje. Między innymi o zawartości tłuszczu w mleku. Najpopularniejsze i najczęściej występujące to mleko o 3,2 procentowej zawartości tłuszczu, następnie 2, 1,5, 0,5 i 0 procent. Które lepiej wybrać? Jeśli jesteśmy na diecie i dbamy o linię lepiej pić mleko o obniżonej zawartości tłuszczu. Nie poleca się jednak mleka o zerowej wartości, ponieważ to w tłuszczu rozpuszczone są witaminy zawarte w mleku. Najlepszym rozwiązaniem będzie mleko 1,5-2 procentowe, odtłuszczone, a jednak nadal smaczne i pełne witamin. Osoby, które nie muszą dbać o wagę śmiało mogą sięgnąć po mleko 3,2 procent.
Skład mleka
A z czego tak naprawdę składa się mleko? Na etykiecie ze składem powinniśmy znaleźć tabelkę wartości odżywczych wraz z informacją ile procent dziennego zapotrzebowania zapewni nam mleko.
Oprócz wody w mleku znajduje się tłuszcz, niezbędny dla witamin, które się w nim rozpuszczają – mówi specjalista z firmy TOMLAB – Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach to przede wszystkim witaminy A, D, E i K, znajdziemy również w mleku witaminę C oraz witaminy z grupy B: B1, B2, B3, B9 i B12. Następne w kolejności znajdziemy w mleku białko, a następnie laktozę, czyli cukier mleczny. Na półkach coraz częściej możemy znaleźć mleko bez laktozy, które polecane jest osobom mającym problem z trawieniem tego składnika.
W skład mleka wchodzą również sole mineralne, takie jak wapń, fosfor, potas i magnez, a także mikroelementy, na przykład żelazo. Ilość składników zawartych w mleku zależy między innymi od pory roku i rodzaju paszy, którą żywią się krowy – jednak niezależnie od tego razem z mlekiem za każdym razem dostarczymy do organizmu mnóstwa cennych składników odżywczych. Odpowiadając więc na pytanie zawarte w tytule: każde mleko jest dobre. Pod warunkiem, że w jego składzie znajduje się tylko mleko i nie jest dodatkowo dosładzane.
